Techniek, de waterpomp (deel 1).
door Marco Becker

Hallo clubleden. Het werd weer eens tijd voor een technisch verhaal. Ik heb dit keer voor de waterpomp gekozen, omdat dit probleem zich steeds vaker voor gaat doen naarmate de motorfiets ouder begint te worden. De vaak voorkomende kreet is dat dit een dure reparatie is. Ik probeer met dit verhaal uit te leggen hoe dit in elkaar steekt en welk mogelijkheden er zijn. Maar wat is dan de oorzaak? Ik wilde gewoon bij het begin beginnen.



Op de foto zie je een opengewerkt blok waar de waterpomp is afgebeeld. Deze heeft u nodig om het blok te koelen. De waterpomp bestaat uit een waaier en een afdichting. De afdichting is op deze foto niet te zien. De waterpomp wordt via de nokkenas aangedreven en het geheel wordt door een keramische ring afgedicht. Deze kost u ongeveer 47 euro inclusief BTW ex montagekosten. Ze hebben voor een keramische ring gekozen, omdat deze zeer betrouwbaar is. Deze afdichtingen worden bijvoorbeeld ook in rioolpompen gebruikt, alleen zijn ze dan iets groter en kosten ze algauw 1.000 tot 1.500 euro per set. Je begrijpt dat ze dan wel degelijk moeten zijn en dat ze tegen een stootje moeten kunnen. Voordelen zijn dat ze lang mee kunnen gaan en veel soorten vloeistoffen aan kunnen. Groot probleem is dat ze nogal eens vast gaan zitten bij langdurig stilstaan. Daarom gebruikt u alleen een goede koelvloeistof met een goed conserverend vermogen.

Ik doel natuurlijk op roest. Roest is een van de grote problemen waarom deze ringen kapot gaan. Dit kan men voorkomen door een goede koelvloeistof te gebruiken. Deze voorkomt roestvorming. Een veelgestelde vraag is of er ook smeermiddelen aan de koelvloeistof toegevoegd moeten worden of dat er een koelvloeistof met smerende eigenschappen gebruikt dient te worden. Dit komt voort uit het specifieke nummer dat Honda opgeeft als koelvloeistof. Ik kan je met een gerust hart vertellen dat elke koelvloeistof zijn werk naar behoren kan uitvoeren. Zelfs water geeft nog genoeg smering, maar voorkomt geen roestvorming. Daarom gebruik ik altijd een goede koelvloeistof die ook in de autowereld wordt gebruikt. Deze kost nog geen 10 euro per 5 liter. Het is maar dat je het weet.

O jee, waterpomp lek!


Ooit komt er een moment dat er achter op het blok een kleine lekkage gaat optreden. Onder het waterpomphuis zit een klein gaatje naar links toe (het aftapgat op de tekening). Als men achter het blok zou staan, kan men een klein gaatje/kanaaltje ontdekken dat schuin naar links buiten loopt. Meest voorkomende is dat hier een lichtgroene afzetting gaat ontstaan na lange ritten. Nu weten we dat de keramische ring gaat lekken. Komt er uit dit kanaaltje een olieachtige zwarte drek, dan weten we dat de keerring achter de keramische keerring kapot is. Als dit het geval is, dan kan men beter overgaan tot complete vervanging van beide delen.

Mocht hier dus groen vocht uit komen, dan kan men best doorrijden en af en toe de koelvloeistof bijvullen. Het probleem zal langzaam erger worden en kan nog wel 500 kilometer mee. Wat men beslist niet moet doen is met perslucht het kanaaltje proberen schoon te blazen. Dit leidt vrijwel meteen tot definitieve schade aan het motorblok en als je nu verder gaat rijden bestaat de kans dat het koelwater het blok in gaat lopen met alle gevolgen van dien. Wat kan men dan wel doen? Gooi een busje lekstop in het koelsysteem. Dit werkt soms en geeft je even de rek om door te halen als je bijvoorbeeld op vakantie bent. Begrijp wel dat dit een noodoplossing is en dat er altijd tot reparatie overgegaan dient te worden. Je probeert namelijk een gat te dichten dat in een rubberwand zit. Het anti-lekspul is voor harde oppervlakten bedoeld en zal dit probleem dus ook niet lang kunnen oplossen.

Waardoor gaat de waterpomp dan stuk?
Dat is een goede vraag. Ik heb namelijk al eerder aangegeven, dat het zeer degelijke dingen zijn en dat ze veel kunnen verdragen. In dit geval speelt de ervaring die ik heb opgedaan met de afdichting een rol. Ik heb er eens een paar ontleed en ben op zoek gegaan naar wat de meest voorkomende oorzaken waren. Laten we eens naar een foto kijken:

De waterpomp bestaat uit twee delen. Een deel zit in het motorblok en het andere deel zit in de waaier. Ik kom hier later nog op terug. Het deel dat in het motorblok of huis zit is verantwoordelijk voor de lichte lekkage. Het bestaat uit meerdere onderdelen en is in staat tolerantie van de waaier op te vangen. Ik praat hier zelf over enkele mm. Het vervelende is wel dat als er steeds een beroep wordt gedaan op het rubbergedeelte, dat deze na verloop van tijd moe wordt en begint te scheuren. Dit veroorzaakt een klein gaatje en dan hebben we een lekkage.


Voor de duidelijkheid heb ik er nog maar een foto bij gedaan waar men kan zien uit hoeveel delen dit deel bestaat. Linksboven een veer. Deze vangt alle bewegingen op en zorgt ervoor dat beide keramische ringen contact met elkaar houden. Linksonder is het huis waar alles is ingelijmd. Rechtsboven steun- of vulring. Recht onder zie je het rubberen gedeelte met daaraan de keramische ring gelijmd. In dit deel ontstaat er dus een kleine lekkage als er langdurig een beweging op wordt los gelaten. Hoe ontstaat die beweging dan, zul je je nu wel af geen vragen. In de waaier zit het andere deel. Dit deel moet goed passen op de ring die aan het rubber is gelijmd. Nu zou je zeggen dat meneer Honda dit niet goed heeft gemaakt en dat hier dus nooit problemen kunnen ontstaan. Fout. Roest is het probleem. Dit ontstaat in de waaier en daar wordt als het ware de andere keramiek ring scheef gedrukt. Men weet dat roest meer ruimte nodig heeft dan staal zelf dus dit gaat een probleem worden.


Op de foto hiervoor zie je het andere deel gelicht worden. Dit deel zie je nieuw rechts boven op de foto. Het geheel zit in een rubber zitting en sluit op deze manier waterdicht in de stalen waaier. Als er nu tussen het rubber en de waaier roest komt, dan gaat het geheel scheef zitten en kan er dus lekkage gaan ontstaan. Vandaar dat als ik zelf een nieuwe ring monteer, ik altijd even de waaier zandstraal voor optimale reiniging. Daarna monteer ik het geheel weer en kijk goed of de zaak recht zit. Dit kan iedereen zelf ook wel doen als je een beetje handig bent. Toch ben ik van mening dat bijna nooit dit onderdeel de echte boosdoener is. Wel wanneer er op de nokkenas zoveel roest komt dat de witte ring gaat breken. Als dat het geval is, dan zal er echt wel lekkage optreden. De breuklijnen zullen onmiddellijk het andere deel doen verwoesten en men kan tot totale vervanging over gaan.

Kapot, en dan?
Ik heb nu een klein beetje aangegeven waardoor de afdichting kapot kan gaan. Hoe kun je hem dan vervangen? Er zijn twee manieren: een goedkope en een dure. Ik kies voor de dure, omdat er dan gelijk ook nog even naar de andere delen gekeken kan worden zoals de nokkenaskeerring. Deze zit achter de waterpompkeerring en kan dus nu ook gelijk vervangen worden. De dure oplossing gaat als volgt te werk. Men demonteert het hele motorblok uit het frame en kantelt dit voorover. Dan gaat men alle delen lichten die nodig zijn om bij de waterpomp te komen. In de regel praten we dan over de dynamodeksel. Als men dan het halve motorblok gedemonteerd heeft dan kan men dus tot verwijdering overgaan van de waterpomp. De keramische afdichting kan dan met behulp met een passende dop en rubberhamer uit de dynamodeksel geslagen worden. Voordat men dit kan doen, moet men eerst nog even de keerring van de nokkenas verwijderen. Plaats altijd een nieuwe, want deze kost grofweg 3 euro en het is dus de moeite waard om deze ook te vervangen. Nadat alles is verwijderd kan men met een drevel de nieuwe keramische keerring terugplaatsen. Neem hiervoor de tijd, want het gaat allemaal met beleid. Liever met een paar kleine tikjes dan één grote om het geheel op zijn plek te krijgen. Als men dit klaar heeft, dan plaatst men de nokkenaskeerring weer terug en is de dynamodeksel klaar. Men kan nu nog even de dynamo, distributie na kijken en men weet hoelang men nog te gaan heeft. Als men dit dus op de dure manier toepast dan moet men algauw op 4 uur sleutelen rekenen. Als de uitlaat ook nog eens niet blijkt mee te werken dan lopen de kosten enorm op. Er is nog een andere oplossing die men toe kan passen. Dit is dus de goedkope manier en men moet wel een draaibank hebben om passende gereedschappen te maken. Het gaat als volgt. Men verwijdert alleen maar de waterpompdeksel en waaier. Dan licht men met bruut geweld de keramische keerring. Men moet namelijk de keramische keerring met twee schroevendraaiers uit het huis werken. Men steekt dus de schroevendraaier achter de keramische ring. Dit levert altijd een beschadiging op. In de praktijk is het allemaal wel te doen, zij het niet dat ik al twee keer mensen op bezoek heb gehad die ook dachten het zelf te doen en daarmee hun nokkenas in tweeën braken. Ja, en dan zijn de kosten niet meer te overzien.


De nokkenas bestaat uit twee delen, een hard deel en het zachte toppie waar de waterpomp op zit. Waarom Honda dit gedaan heeft is mij niet bekend. Op de foto ziet men de afdichting en ongeveer een 1,5 cm er achter ziet men schroefdraad zitten. Hier breekt de nokkenas dan af. Hoe ze het voor elkaar hebben gekregen is mij een raadsel, maar het kan dus wel. Mocht het allemaal wel goed gaan en men kan de keramische keerring wel goed verwijderen, en ik weet dat deze methode vaak wordt toegepast, dan heeft men het probleem verwijderd.

Nu komt echter een nieuw probleem. Hoe krijg je een nieuwe keramische keerring op zijn plek? Ik zei al dat ik met een drevel de zaak op zijn plaats tikte. Nu kan dat niet meer. Er is namelijk geen ruimte. De goedkope oplossing demonteert uiteraard het blok niet. En men heeft dus ook meteen ruzie met de carburateurs. Toch heeft men hiervoor een oplossing bedacht. Ik houd het kort want diegene die dit zelf wil maken is ook in staat om zelf uit te zoeken hoe hij dat dan moet doen. Het gaat als volgt. Omdat er toch twee bouten uit het blok zijn gedraaid om de waaier vrij te maken, kan men in deze boutgaten tapenden draaien. Hierop zet men dan met moeren een plaat of juk. En aan deze plaat of juk brengt men met schroefdraad een soort pers aan. Het enige wat men dan nog moet draaien is dat de keramische keerring als het ware met behulp van een passtuk op zijn plaats wordt geperst. Ik begrijp dat voor velen deze tekst niet te begrijpen is, maar wat ik bedoel te vertellen is dat men over enige gereedschappen en kennis moet beschikken om dit te vervaardigen. Dit is dus de goedkope oplossing. Als men de zaak nu goed heeft gelezen is er een deel nu niet vervangen en dat is de keerring op de nokkenas, die van ongeveer 3 euro. Deze kan alleen naar binnen uitgebouwd worden. Men neemt het risico dat dit een probleem gaat worden en dat de motor door het kanaaltje olie gaat lekken. Wel minder erg, maar net zo vervelend. Het is dus afwegen van belangen. Ikzelf sta nog steeds achter de dure oplossing, maar ik weet dat ik in de toekomst vaker naar de goedkope oplossing ga grijpen omdat domweg de kosten van een nieuwe uitlaat als voorbeeld een grote rol gaan spelen.

De kosten van een dure reparatie zijn globaal gezien zoals ik het nu even voorreken:

keerring
3.00
keramische keerring
47.50
pakking groot
26.00
pakking klein
6.75
koelvloeistof
10.00
4 uur loon a 60 euro per uur
240.00
totaal komen we dan op ongeveer
333.25


Let wel, dat is een richtprijs die ik naar eigen inzicht heb opgesteld. Dus als je hiermee naar de Honda-dealer gaat, kan de prijs best anders uitpakken. Alle onderdeelprijzen zoals een pakking komen vrijwel over een met de prijzen die de Honda-dealer berekent. Ik heb namelijk hier de Honda-prijzen uiteen gezet. In het uurloon kunnen dus de grote verschillen ontstaan.

Kom je er toch zelf niet helemaal uit? Bel me gerust even (0321-312336) of stuur een mailtje!

Voor meer info:

Marco Becker
Biddinghuizen
marcobecker@zonnet.nl

Silverwing club:
info@silverwingclub.nl



:: print deze pagina